Rody ziemi łukowskiej – Hemplowie – cz III

JAN MARIAN HEMPEL
(1818-1896)

Najstarszy syn Joachima i Rozalii z Dmochowskich Hemplów. Urodził się w Burcu.
Był uczonym i działaczem w dziedzinie górnictwa.
W 1838 ukończył w Łukowie Wojewódzką Szkołę Księży Pijarów ze specjalizacją techniczną, jakże potrzebną w nowej erze pary i elektryczności. Dokształcał się w Warszawie.
Z górnictwem związał się w 1840 roku kiedy został zatrudniony jako elew w kopalni „Reden” w Dąbrowie Górniczej. Później pracował jako markszajder ( geometra górniczy). Opracował, jako pierwszy w Polsce, metody miernicze z zastosowaniem teodolitu (urządzenia mierniczego) i rachunku współrzędnych.

W 1841 rozpoczął pracę jako pomocnik inżyniera mierniczego. Po pół roku pracy uległ ciężkiemu wypadkowi. Kiedy spuszczał się do kopalni prymitywną winda został uderzony przez wiadro, które strzaskało mu kość czołową. Życie uratował mu dr Lebrun, który zastąpił ubytek kostny złota blachą. Aby ją ukryć Jan zaczesywał włosy na czoło.
Po rekonwalescencji wrócił do pracy w kopalni Niwka jako pomocnik mechanika, wprowadzając tam innowacyjne jak na owe czasy wentylatory.
W 1843 roku został powołany na aplikanturę w Departamencie Górnictwa w Warszawie, gdzie zlecono mu opracowanie planu rozwoju górnictwa w Polsce.
Jan Marian Hempel był także działaczem społecznym. Jego celem było utworzenie szkoły górniczej, która kształciła by polską kadrę kierowniczą.
W 1850 zorganizował kursy przygotowawcze do szkoły. Na podstawie jego notatek powstał pierwszy polski podręcznik techniki górniczej.
Podczas swojej górniczej kariery pracował w kilku kopalniach, gdzie wprowadzał innowacje, w szczególności dbał o bezpieczeństwo.
Jest autorem kilku znaczących publikacji, m.in. „Mapy geognostycznej południowo- zachodniej części Królestwa Polskiego”.
W 1876 został naczelnikiem całęgo górnictwa rządowego w Królestwie oraz został radcą stanu. Opracował projekt góniczej kasy emerytalnej i kasy zapomogowej.

Jan Marian Hempel był członkiem Towarzystwa Geologicznego w Berlinie, Towarzystwa Górniczego Śląskiego i Cesarskiego Towarzystwa Mineralalogicznego w Petersburgu.
Był odznaczony Orderem św. Stanisława, św Anna III i II klasy

Zmarł w 1896 i jest pochowany na cmentarzu w Suchedniowie