II wojna światowa
Łukowska Lista Katyńska
Wśród prawie 22 tysięcy ofiar zbrodni katyńskiej popełnionej przez NKWD na Polakach, w tym na oficerach wojska polskiego i funkcjonariuszach policji, znalazło się około 40 mieszkańców powiatu łukowskiego i osób z niego pochodzących. 23 z nich zostało upamiętnionych przy Krzyżu Katyńskim na łukowskim cmentarzu św. Rocha.
Continue reading
Ksiądz Ignacy Sopyła – pierwszy proboszcz parafii Gręzówka
Ksiądz Sopyła ze znajomą, w tyle szkoła w Gręzówce
Początki parafii w Gręzówce wiążą się nierozerwalnie z dwoma braćmi – księżmi – Ignacym i Wiktorem Sopyłami. Starszy z nich był pierwszym proboszczem nowo utworzonej wspólnoty, a drugi budowniczym kościoła. Gręzówka była jakby zwieńczeniem ich wspólnych losów. W latach 1936-37 obaj byli wikariuszami w parafii Przemienienia Pańskiego w Łukowie, a w okresie okupacji obaj duszpasterze doświadczyli piekła obozów koncentracyjnych. Ksiądz Ignacy więziony był w Auschwitz i Buchenwaldzie, a ksiądz Wiktor w Sachsenhausen i Dachau.
Łukowska Lista Oświęcimska
Wśród ponad 400 tysięcy zarejestrowanych więźniów KL Auschwitz było co najmniej kilkuset mieszkańców powiatu łukowskiego. Pielęgniarki, nauczyciele, księża, policjanci, aptekarze, lekarze, rolnicy, kupcy, robotnicy, piłkarz łukowskich Orląt… Aresztowani pod zarzutami konspiracji, pomocy partyzantom, za posiadanie broni czy w łapance. Wśród więźniów znalazły się tak znane osobistości jak budowniczy Kopca Sienkiewicza w Okrzei ks. Antoni Kresa, łukowski regionalista Jan Majewski, adamowski lekarz Kazimierz Śniegocki, czy pierwszy proboszcz parafii w Gręzówce ks. Ignacy Sopyła.
Dla części z nich KL Auschwitz był tyko przystankiem w drodze do KL Flossenbürg, KL Ravensbrück, KL Dachau czy KL Buchenwald. Dla innych był miejscem kaźni i śmierci. Nieliczni przeżyli.
Salwy nad mogiłą – obchody dwudziestej rocznicy Ostatniej Bitwy Września 1939 roku
Dzień 4 października równie prawie pogodny jak wówczas, przed dwudziestu laty. Od Łukowa przez Wojcieszków zbliżamy się do Woli Gułowskiej. Już w promieniu kilometrów widać, że Wola Gułowska stała się w dniu dzisiejszym punktem centralnym dla okolicy. Drogami wśród pól ciągną szeregi furmanek wyładowanych odświętnie ubranymi rodzinami z okolicznych wsi. Ciągną również tłumy pieszych, zwłaszcza młodzieży, sznury rowerzystów. Od czasu, do czasu wznosząc tumany pyłu przebiegnie samochód osobowy z napisem „Lublin” lub „Warszawa”. Continue reading
Na pobojowisku ostatniej bitwy o Warszawę
Zbiorowa mogiła żołnierzy polskich z grupy gen. Kleeberga poległych w Woli Gułowskiej
Tak, to tutaj. Ta sama pora roku, pogoda prawie ta sama. Przed dziewiętnastu laty tak samo sady ciemniały jesienią w słońcu. Tak samo pachniało jesienną nacią i dymami, a w głębi wiejskich sadków barwiły się bękitną farbką ściany chałup. Takie same chałupy, choć nie te same, bo tamte wówczas pochłonął pożar.
Przypominają się znajome nazwy: Kock, Serokomla, Wola Gułowska, Krzywda, Leśniczówka Ofiara, Czarna, Konorzatka.
Jesteśmy na pobojowisku ostatniej bitwy kampanii wrześniowej, którą idąc na odsiecz Warszawie stoczył gen. Kleeberg. Bitwa zakończyła się dnia 5 października. Była to bitwa rozegrana przez Polaków zwycięsko. Musiała jednak zakończyć się kapitulacją wobec kompletnego wyczerpania amunicji. Continue reading
Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939-1945
W 1985 roku Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce wydała cykl opracowań pod tytułem „Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939-1945”. Był to efekt wieloletniej pracy Wydziału Badawczego Głównej Komisji, we współpracy z Komisjami Okręgowymi.
Podstawą źródłową Rejestru są wyniki akcji ankietyzacyjnej przeprowadzonej w roku 1968. Zebrano prawie 175 tysięcy ankiet z całej Polski. Informacje zostały zweryfikowane w oparciu o dokumenty, publikacje, materiały archiwalne.
Opracowanie jest tym cenniejsze, że w wielu przypadkach podaje imiona i nazwiska ofiar, w tym także wśród ludności żydowskiej.