Tradycje ziemi łukowskiej – pogrzeb

Obrzędy pogrzebowe w Zastawiu w relacji Zygmunta i Sabiny Kruków ( rozmowa z 30.7.2008)

ZK
„(…)Jak człowiek umierał w domu, zapalano mu świecę. Krzyzyk stawiali tam gdzieś przy nim. (…) a później zaczęli się modlić. (…) Jak zmarł to przychodzili dzień, może trzy, przed pogrzebem śpiewać i modlić się, śpiewać pieśni za zmarłych”

Modlitwy za zmarłego przed pogrzebem odbywają się zawsze wieczorem i trwają kilka godzin
Schodzą się na nią mieszkańcy całej wsi, nie tylko bliscy. Rodzina siedzi przy zmarłym a obcy w całym domu.

SK
„Jak u nas człowiek umrze, to przychodzi wieczór. Świeczki się palą, ludzie są wkoło stoła, powsiadają, śpiewają pieśni za umarłym, mówią różaniec i jeszcze spiewają.(…). Daje im się pić, co tam potrza, jak obiadzik, owoce, cukierki (…) Umarły leży tam a tu ludzie śpiewają. Czasem bywa tak, że i przy umarłym, bo jak nie ma miejsca (…) Później ksiądz przyjeżdża, wyprowadza, bierze ciało, idzie się do krzyża. Przy krzyzu ludzie się modlą z księdzem razem. W kościele się odprawia (…)
Później się wyprowadza go na cmentarz i się chowa. Ale kto chce to odkrywa [trumnę]”
ZK
„Na cmentarzu odkrywają ciało, żeby każdy popatrzył”

Jeśli śmierć nastąpi w szpitalu, zmarły jest przywożony do domu przed pogrzebem. Jesli umrze w domu leży w nim dwa dni, a na trzeci dzień jest pogrzeb. Jeśli jest gorąco, pogrzeb odbywa się często na drugi dzień.
ZK
„(…) przeważnie latem, jeśli umrze w szpitalu, to przywiozą tylko odkryją ciało i wiozą [do kościoła], bo i tak bywa.(…) czasem jest tak, że jak jedzie ciało ze szpitala (…), to przy domu przystają, odkrywają ciało no i wiozą dalej”
„zapraszało się na wieczorową modliwę [po pogrzebie] i na kolację. Teraz na cmentarzu zaprasza się najbliższą rodzinę do domu na obiad. Na stypę zaprasza najbliższa osoba zmarłego”

[Show slideshow]

„W Jagodnem za trumną ułożoną na wasążku, zaprzężonym wjednego konia, idzie lud, śpiewając żałośnie pieśni. Orszak zatrzymuje się pod lasem u krzyża, gdzie najstarszy z rodziny zmarłego schyla się do nóg każdemu z odprowadzajacych ciało, prosząc, by wybaczył zmarłemu wszystko, czem on mógł się w jego oczach narazić. Każdy odpowiada na to słowa przebaczenia”

„Zwyczaje pogrzebowe ludu polskiego” Adam Fischer za O.Kolberg „Jagodne”