Kolej wąskotorowa Huta Dąbrowa – Krzywda
Huta szkła w Dąbrowie powstała w 1824 roku. Z pewnością od samego początku swego istnienia borykała się z wieloma problemami, a jednym z nich był transport. Załadowane surowcami do produkcji szkła wozy bywały przeładowane. Wozy konne zapakowane skrzyniami ze szklanymi produktami grzęzły w piaskach, roztopach, błocie czy śniegu. Huta rozwijała się, coraz więcej było wyrobów delikatniejszych i cenniejszych, trzeba było wymyślić alternatywny sposób przewozu zarówno surowców jak i produktów.
Właściciel huty Herman Lewy w 1919 roku wystąpił o pozwolenie na budowę kolejki wąskotorowej.
Trudno dziś powiedzieć, czy planowane były dwie trasy kolejki, czy jedna. Wiadomo jednak, że zgodnie z zezwoleniem Ministerstwa Kolei Żelaznych z 18 października 1921 roku, inżynierowie Ostrowski i Ponikowski otrzymali zgodę na rozpoczęcie badań terenowych, w celu budowy linii wąskotorowej z huty przez Jarczew do Żelechowa.
Nie wiadomo czy badania wypadły niekorzystnie i dlaczego zrezygnowano z tej trasy, jednak już 5 stycznia 1922 Naczelnik Józef Piłsudski wydał dekret wywłaszczający mieszkańców Radoryża Kościelnego i Krzywdy i przeznaczający ich grunty na rzecz budowy kolejki wąskotorowej Krzywda – Huta Dąbrowa.
Wywłaszczeni zostali:
Z Radoryża Kościelnego
– Antoni Warowny – 46 m
– Piotr Beczek i Grzegorz Piszcz – 1815,20 m
– Jan Koślacz – 459,27 m
– Stanisław Sprycha – 399,50 m
– Grzegorz Jalowski – 330,60 m
– Franciszek Jalowski – 406,60 m
– Jan Jalowski – 108,30 m
– Michał Mućka – 2181,30 m
– Jakub Beczek – 2392,80 m
Z Krzywdy
– Szymon Kot – 50 m
– Stanisław Lamka – 348,62 m
– Kazimierz Kot – 301,23 m
– Antoni Kot – 572 m
– Józef Kot – 190 m
– Józef Abramek – 45 m
– Szymon Ochnik – 52,50 m
– Jan Abramek – 97,50 m
– Józef Strzyżewski – 85 m
– Feliks Strzyżewski – 76,96 m
– Stanisław Osinka – 90,52 m
– Roch Mateńka – 176,35 m
– Łukasz Dadasiewicz – 1013,50 m
– Tomasz Gontarczyk – 1885 m
– Antoni Kendra – 342 m
– Ignacy Wojciechowski – 452,50 m
– Franciszek Wojciechowski – 328,50 m
– Leon Sady – 277 m
– Tomasz Mateńka – 265 m
– Szymon Mateńka – 200 m
– Jan Lamka – 272 m
– Jan Kot – 17,88 m
– Józef Chudek – 6,88 m
– Franciszek Kot – 34,65 m
– Michał Kot – 24,75 m
– Małgorzata Połeciowa – 114,50 m
– Łucja Konieczna – 87,25 m
– wspólna część nieużytków należąca do wsi Krzywda – 242,70 m
– dobra Krzywda – własność Władysława Mieczysława Szulc-Holnickiego –20479, 64 m
Ogółem na potrzeby budowy kolejki wywłaszczono 36599,28 m
Doprowadzenie torów do Krzywdy, było zdecydowanie lepszą decyzją niż prowadzenie ich do Żelechowa, mimo iż teren nie był najłatwiejszy. Kolejka w dużej mierze przebiegać musiała wzdłuż drogi i zmieścić się na grobli między stawami Klisin i Olempin między Radoryżem Smolanym a Kościelnym. Niewątpliwym atutem Krzywdy była stacja kolei normalnotorowej, dzięki której towary mogły być rozwożone w kierunku Dęblina lub Łukowa, a dalej Warszawy. Jak widać na mapie z 1944 roku kolejka dochodziła do stacji Krzywda mniej więcej naprzeciwko wieży ciśnień.
Linia kolejki wąskotorowej Huta Dąbrowa – Krzywda powstał pomiędzy 1922 a 1923 rokiem. Tory są widoczne na mapie samochodowej z 1923 roku.
Jak pisał w swojej książce pt. „Moje Huty Szkła” Piotr Haberko: „Dojazd do stacji kolejowej i ze stacji do huty był okazyjny – przy transporcie gotowych wyrobów oraz surowców (węgiel, piasek i inne). Kolejka składała się z wagoników krytych (przewóz gotowego towaru) i otwartych (na węgiel i inne surowce). Siłą pociągową były konie, których było 6. Każdy koń miał swego kierowcę i karmiciela”.
Nie potrafię dziś powiedzieć, kiedy zawieszono kursy kolejki. Tory znajdują się na mapach z 1947 roku, być może także późniejszych. Z pewnością kiedy wydajniejszy okazał się transport samochodowy, kolejkę zlikwidowano. Prawdopodobnie nie pozostał po niej ślad.
Poszukuję wszelkich informacji na temat kolejki wąskotorowej pomiędzy Krzywdą a Hutą Dąbrową, jeśli jesteś w ich posiadaniu proszę o kontakt.
Dodaj komentarz