Zastawie – dwór

Dobra ziemskie Zastawie powstały prawdopodobinie w wyniku podziału majątku Tuchowicz przez dziedziczenie i związki małżeńskie. W XVII wieku należały do Żabickich herbu Prawdzic. W 1846 Zastawie należało do Wincentego i Rozalii z Witkowskich Glinkiewiczów. 7 czerwca 1848 wydzierżawili je Janowi Mierzejewskiemu i Franciszkowi Ostrowskiemu. Podczas Powstania Styczniowego w 1863 właścicielem dworu w Zastawiu był Teofil Czajkowski. U niego przed bitwą schronili się powstańcy i tu zostali zaskoczeni przez Rosjan

Wygląd dworu według opisu Krzysztofa Osiaka 

„(…)Był to drewniany dwór z zabudowaniami drewnianymi po przeciwległej stronie gościńca wysadzanego grubymi drzewami głównie topolami. Obok dworu był duży sad i wiatrak, 2 sadzawki. Od domu dziedzica do gospodarstwa była wybita kamieniami droga, obok było pole przeznaczone na ogrody a w pobliskich olszynach były pokopane szerokie rowy w których uprawiano jakieś rośliny bądź trawy z których zbierano nasiona.
Po wybuchu Powstania Styczniowego wszedł w życie ukaz carski, który gwarantował chłopom uwłaszczenie ziemi zabierając z dworu. Między innymi mojemu pradziadkowi sie dostało, zniesiono pańszczyznę. Dwór i majątek
częściowo zubożał i popadł w długi. Dziedzic wyciął gruby las i to co zostało dostali chłopi. Po pewnym czasie zadłużenie majątku było tak duże że przejęła go jakaś instytucja ziemska zajmująca się upadłościami, a następnie w 1909r dwór rozparcelowano. Budynki rozebrali chłopi, z części
z nich postawiono domy ( sam tez jeden pamiętam) a pole rozdano i rozsprzedano mieszkańcom i innym ludziom którzy tu przyszli (…)”

„Skąd wiem o wyglądzie dworu:
Moja babcia Franciszka Osiak była z 1898r więc dużo pamiętała i żyła 93 lata, dużo nam opowiadała. Mówiła że we dworze rosły stare duże kasztany, był stary i duży sad. (…) to dom dziedzica ; poniżej za domem po przeciwnej stronie drogi, budynki gospodarcze. W bok od budynków biegnie tzw. ,,zielona dróżka” do widocznego wiatraka.
Dużo wiadomości zostawił i opowiedział memu ojcu stary Wojnarowicz Jan z Zastawia, który był świadkiem rozbierania całego dworu, opowiadał to po wojnie, gdzieś na ziemiach odzyskanych, gdzie wyjechał a ojciec tam pojechał do pracy i u niego mieszkał jakiś czas. Często przychodził do nas Wietrak Józef, który mieszkał na dworskim, które dostało się jego dziadkowi i obrabiał pole własne na którym pozostały jeszcze kamienie po fundamentach dworu i znał wiele przekazów swego ojca. Opowiadali ludzie, którzy byli tam na służbie we dworze Kopeć z Jedlanki, który zajmował się gospodarstwem a w między czasie polował dla dziedzica na zające i inne zwierzęta. Opowiadał też Mucha Jan jak pracował w wiatraku dworskim. Miał już jak go pamiętam 90 kilka lat.”

Na mapie zaznaczono
na czerwono – dom dziedzica
na zielono – sad
na niebiesko – wiatrak
na jasnozielono – „zielona dróżka”
na ciemnoniebiesko – zabudowania gospodarcze