admin
O chłopie z Tuchowicza, spalonym na stosie, i o żydzie Chaimie
W grudniu 1663 roku odbył się w Łukowie proces chłopa z Tuchowicza Mikołaja, oskarżonego o zuchwały włam do kościoła bernardynów i profanację hostii oraz świętych relikwii. Był to ów pierwszy drewniany kościół, wybudowany w 1629 roku z fundacji Erazma Widlicy Domaszewskiego. Sprawę rozsądzić miał bliski krewny fundatora, a konkretnie syn jego bratanka, Kazimierz Widlica Domaszewski, od tegoż 1663 roku nowy starosta łukowski. Była to pierwsza tak poważna sprawa sądowa w karierze tego bardzo jeszcze młodego – zapewne 18-letniego – człowieka.
Sprawozdanie z procesu znajduje się w księgach sądowych łukowskich w Archiwum Państwowym w Lublinie. Przytaczam jego fragmenty, których ortografię uwspółcześniłam, a pisane po łacinie nagłówki zastąpiłam streszczeniami po polsku.
Uwaga! Tekst zawiera treści drastyczne.
Stefan Rybiński – doktór z Adamowa
Jak donosiło czasopismo Świat z 1912 roku – doktor Stefan Rybiński z Adamowa obchodził w tym roku 25-lecie „pracy uciążliwej, mozolnej walki z ciemnotą i zabobonami ludu”
Zamek wilkowski, czyli jak królewicz jegomość na wojnę jechał
Ruiny w Wilczyskach. Fot. Paweł Kaliński
Wczesną wiosną 1617 roku zachodnimi i południowymi obrzeżami dzisiejszego powiatu łukowskiego – wtedy była to ziemia stężycka – podróżował królewicz Władysław Zygmunt Waza, przyszły król Władysław IV, jadący na wojnę z Moskwą, w wyniku której Rzeczpospolita uzyskała największy zasięg terytorialny w swej historii. W Wilczyskach zatrzymał się na dwie noce w zamku wojewodzińskim, którego potężne fortyfikacje można oglądać do dziś. Continue reading
Cmentarze z I wojny światowej – gmina Tuchowicz
W okolicy Jedlanki rozegrała się największa bitwa I wojny światowej na terenie obecnego powiatu łukowskiego.
Na początku sierpnia 1915 roku armia niemiecka, po przekroczeniu Wisły, kierowała się na wschód. Jednym ze skrzydeł armii księcia Leopolda von Wittelsbacha dowodził generał von Woyrsch. To właśnie jego jednostki szturmem wzięły pozycje straży tylnej armii rosyjskiej pod Jedlanką.
O starciach informowała światowa prasa. Gazety nie mówiły jednak o ilości poległych, a jedynie o tym, że wojska pruskie zdobyły na wrogu 1000 jeńców.
Rotmistrz Jędrzej Ryszkowski, czyli o rajtarze, z którego zrobiono lisowczyka i uśmiercono przedwcześnie
W 2021 roku minęła 400 rocznica pierwszej bitwy pod Chocimiem, w której odznaczył się łukowianin Jędrzej Ryszkowski. Jest to dobra okazja, by sprostować mity odnośnie jego osoby, narosłe w historiografii polskiej i niestety wciąż powielane. Continue reading
Zapomniani powstańcy – Andrzej Mućka
14 listopada 1841 w Kopinie urodził się Andrzej Mućka – syn wyrobnika Macieja Mućki i jego żony Elżbiety z Walów. Maciej Mućka, wdowiec, w chwili wstępowania w związek małżeński miał już 55 lat. Jego żona była o 31 lat młodsza.
Maciej zmarł w 1853 roku, osieracając żonę i kilkoro dzieci, w tym 12-letniego Andrzeja, który z pewnością już od najmłodszych lat, zarabiał na życie służąc u gospodarzy. W 1862, jako parobek w Ogniwie, wstąpił w związek małżeński z Agatą Folusz.
Później, prawdopodobnie wiosną 1863, Andrzej przystąpił do powstania styczniowego w partii Adama Zielińskiego – dowódcy oddziału m.in. pod Wielgoborzem, Dachnowem, Kardawem, Otwockiem, Więzowną, Radzyminem, Miłosną, Osiekiem, Garwolinem, Mysłowem, Białką, Lublinem, Rozniszewem, Brzozą, Żyrzynem, Radomiem, Siedlcami, Piasecznem, Kockiem, Nowomińskiem, Włodawą, Kuflewem. Andrzej Mućka, po powrocie do Ogniwa został pastuchem – nie nadawał się do cięższej pracy.
W 1922 roku, wraz z Franciszkiem Goławskim i Franciszkiem Gajowym stawił się u wójta gminy Stanin, w celu poświadczenia swojego udziału w powstaniu.