Okrzeja
Podsumowanie Roku Henryka Sienkiewicza
Już jutro, 9 marca w I Liceum Ogólnokształcącym w Łukowie odbędzie się uroczyste zakończenie Roku Henryka Sienkiewicza. Skłoniło mnie to do mojego własnego, prywatnego podsumowania minionego roku, który mnie także upłynął pod znakiem Noblisty. Udało mi się odwiedzić wiele miejsc związanych z Henrykiem Sienkiewiczem, niektóre nawet kilkukrotnie. Na mojej mapie nie zabrakło podróży po Wielkopolsce i po Ziemi Łukowskiej, właściwie nie byłam tylko w muzeum w Oblęgorku (może uda się to nadrobić w tym roku).
- Pierwszym i najważniejszym dla mnie miejscem jest Muzeum Henryka Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej. Nie tylko ze względu na to, że to właśnie tu pisarz się urodził, ale przede wszystkim z powodu osób, które tworzą wokół muzeum niesamowity klimat. To tu zarówno ja jak i mój syn zawarliśmy niesamowite znajomości i spędziliśmy tu niezapomnianą część wakacji. Nawiązana przez nas współpraca doprowadziła do odkrycia kilku tajemnic ziemi łukowskiej i mam nadzieję, że będzie owocować w przyszłości.
- Podczas kilkukrotnych pobytów na ziemi łukowskiej odwiedziłam też inne znane i mniej znane miejsca związane z Henrykiem Sienkiewiczem. Kilkukrotnie wspinałam się na Kopiec Sienkiewicza w Okrzei, odwiedziłam grób matki pisarza, razem z synem siedzieliśmy z noblistą na ławeczkach w Łukowie. Widziałam zdziwione miny mieszkańców Łazów, kiedy pytałam ich o miejscowy dworek, chodziłam po parku w Burcu.
3. Byłam też w Wężyczynie, gdzie kiedyś mieszkał noblista oraz w Ułężu, który należał kiedyś do jego rodziny i który był brany pod uwagę w wyborze daru od narodu, który miał otrzymać Sienkiewicz na swój jubileusz
4. W Poznaniu odwiedziłam Muzeum Literackie Henryka Sienkiewicza z niezwykle interesującymi eksponatami, jednak z całkiem inną atmosferą niż w Woli Okrzejskiej.
5. Razem z dyrektorem Muzeum Henryka Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej zwiedziłam Miłosław – miejsce gdzie noblista przemawiał podczas odsłonięcia pomnika Juliusza Słowackiego. Przemiłe panie pracujące w szkole, znajdującej się w miejscowym pałacu wpuściły nas do środka, gdzie mogliśmy obejrzeć piękne malowidła ścienne, pokazujące m.in. przemawiającego pisarza.
6. Miałam też swój mały udział w zorganizowaniu wykładów o życiu Henryka Sienkiewicza w kilku miejscowościach w Wielkopolsce
Odkrywanie historii ekshumacji z 1932 roku
Wojna w 1920 roku nie oszczędziła ziemi łukowskiej. W okolicy Okrzei poległo 10 żołnierzy, których w latach 30tych XX wieku ekshumowano i ponownie pochowano na miejscowym cmentarzu parafialnym. Po znalezieniu kilku dokumentów i zdjęć dotyczących tego wydarzenia postanowiliśmy opisać tą historię. Nie uniknęliśmy ślepych uliczek i błędnych hipotez, ale ostatecznie przy współpracy kilku osób udało nam się dotrzeć do prawdy.
O zaginionym pradziadku i żołnierzach z I wojny światowej
Od kilkunastu już lat poszukuję informacji o moim zaginionym prawdopodobnie podczas I wojny światowej pradziadku.
Julian Fijał urodził się w 1873 roku w Zastawiu, był synem Jana i Agnieszki z Walczyńskich. W 1906 roku wstąpił w związek małżeński z Katarzyną Olender. Legitymował się wtedy biletem 220 Jepifańskiego Batalionu Rezerwowego. W latach 1907-1915 rodziły się ich dzieci Aniela, Bronisława, Zofia, Władysław i Aleksander – od imienia ojca nazywani Ulijanami, Ulijankami albo Ulijanichami.
Moja babcia pamiętała jak jej ojciec został powołany do wojska:
„Do 1913 roku mieszkaliśmy razem, wtedy ojciec, jako rezerwista, został wezwany do wojska. Jak odchodził to siostra Aniela mówiła do mnie „Bec Bronka, ale głośno bec”. W lipcu 1914 roku ojciec szedł na front, wojsko przechodziło przez Siedlce i zaprosił nas na odwiedziny. Ojciec bardzo mi się podobał w ubraniu wojskowym, najbardziej podobała mi się złota łyżka, którą nosił w bucie za cholewą. Nie chciałam mu jej oddać, tylko zabrać ją do domu. Wtedy po raz ostatni widziałam ojca. Później chyba jeszcze nas odwiedził, albo my jego, ale nie pamiętam.”
Z wpisu w książce adresowej widnieje dopisek, że Julian Fijał został uznany za zmarłego w 1929 roku decyzją Wojewody Lubelskiego.
Poszukując informacji o procedurze uznania za zmarłego trafiłam na Monitor Polski. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej.
Pamięć i szacunek do przodków na podłukowskich cmentarzach.
Cmentarze w każdym rejonie Polski są inne – w Wielkopolsce uporządkowane, zadbane, w lubuskiem polscy powojenni osadnicy zajęli nie tylko domy i całe wsie po swych niemieckich poprzednikach – przejęli po nich także nekropolie, wykorzystując nawet czasem ich pomniki, często nie niszcząc jednak całych ewangelickich kwater. Coraz częściej zdarza się też odnawianie cmentarzy ewangelickich, opłotowanie ich i stawianie na nich krzyży czy tablic pamiątkowych, tak aby pamięć o wcześniejszych mieszkańcach tych ziem przetrwała…
Ponowne wykorzystanie nagrobka niemieckiego na grobie Polki.
Cmentarz w Ługach
Z dziećmi na ziemi łukowskiej :)
Od naszego powrotu z wycieczki po okolicach Łukowa minęło już kilka dni, urlop się skończył… to dobry czas na podsumowanie wyjazdu, napisanie kilku słów o tym co warto zobaczyć, gdzie warto być i jak zorganizować wyjazd w te piękne i nieodkryte jeszcze do końca tereny wschodniej Polski. Być może uda mi się tym wpisem obalić kilka mitów, o tym, że przecież „nie ma tu nic ciekawego”, że „z dziećmi to bez sensu jechać taki kawał drogi jak i tak nic tam nie ma” itd. Być może uda się przekonać „miejscowych” do odkrywania piękna małej ojczyzny, a tych z daleka do spędzenia kilku dni w tych niezwykle urokliwych zakątkach, gdzie ciekawa historia kryje się niemal w każdej wsi…
Powstanie styczniowe – miejsca pamięci
1. Las Kobylczyk (okolice Woli Okrzejskiej)
Do miejsca pochówku Antoniego Trzaskowskiego i jego czternastu podkomendnych prowadzą drogowskazy, mimo to odnalezienie go może przysporzyć nieco problemów. Wyjeżdżając spod muzeum Henryka Sienkiewicza skręcamy w prawo, w drogę przylegającą do parkingu. Kierujemy się cały czas prosto, aż do torów kolejowych. Przejeżdżamy przez nie i prostą drogą wjeżdżamy do lasu. Tu kolejne drogowskazy prowadzą do ukrytej w lesie mogiły.
CHWAŁA POWSTAŃCOM
DOWÓDCY ODDZIAŁU
ANTONIEMU TRZASKOWSKIEMU
ORAZ
CZTERNASTU JEGO PODKOMENDNYM
POLEGŁYM W POTYCZNCE
W LESIE GUŁOWSKIM 21 LUTEGO 1863 R
SPOŁECZEŃSTWO GMINY ADAMÓW
3 MAJA 1998 R