powstanie styczniowe
Miejsca kultu i pamięci – mogiły, pomniki, kapliczki kommemoratywne (przed II ws)
Łukowskie lasy i pola były świadkami bitew, potyczek i mordów podczas powstań narodowych oraz obu wojen światowych. Jak wspominał B. Szewczak: „W długie zimowe wieczory matka przędła len i opowiadała mi dzieje wojen (…), przy tym śpiewała mi moc piosenek żołnierskich (…). Podlasie lubiło też historię, lubiano i ciągle wspominano, opowiadano o wojnach a historia i wojny chyba najlepiej ze wszystkich dzielnic lubiły Podlasie, bo dowodem tego były cmentarze z wojny szwedzkiej, grób pułkownika Berka Joselewicza , który zginął po Kockiem w bitwie z Austriakami i było tam przysłowie Zginiesz jak Berek pod Kockiem, groby powstańców listopadowych, groby powstańców styczniowych, groby rosyjskie i niemieckie z 1915 roku, bo Podlasie Niemcy zajęli w 1915 roku, tu było co opowiadać i tu był wielki patriotyzm. Było kiedyś nawet utarte powiedzenie męczeńskie Podlasie a ucisk tu był szczególnie do 1905 roku” . Continue reading
Powstanie styczniowe – formacje
Chełmoński. Kosynier
www.wawel.net/malarstwo/chelmonski.htm
Podstawowym rodzajem broni wojska powstańczego była piechota, którą stanowili kosynierzy i strzelcy.
Oddziały kosynierów składały się z chłopów, wyrobników i biedoty wiejskiej. Były uzbrojone w kosy osadzone na sztorc oraz w dzidy, halabardy i dragi. Odziani byli w sukmany a w zimie w kożuchy i lepsze buty. Latem wielu powstańców walczyło boso. Według P.Jasienicy „Formacje kosynierskie stanowiły coż w rodzaju kompanii karnych” Były do nich zsyłani za przewinienia strzelcy i żuawowie.
Kosynierzy stanowili podstawową siłę na początku powstania. W potyczkach leśnych, broń posiadana przez kosynierów okazywała isę całkiem nieprzydatna.
W starciach straty wojsk carskich były znikome, bo ogień artyleryjski trzymał kosynierów z daleka.
W lato i wczesną jesienią 1863 nastąpiło masowe przezbrojenie w broń palną,a późną jesienią przestano organizować oddziały kosynierskie.
Bohaterowie powstania styczniowego – Józef Leniecki
Józef Leniecki
(1839-1909)
Urodzony w Warszawie. Oficer carski. W powstaniu styczniowym był dowódcą w stopniu majora. Walczył na Lubelszczyźnie i Podlasiu, później w Galicji.
Brał udział w bitwie pod Fiukówką.
Został aresztowany i uwięziony w Ołomuńcu. Po ucieczce przebywał we Francji i w Belgii.
Bohaterowie powstania styczniowego – Gustaw Zakrzewski
Gustaw Zakrzewski
(17.8.1837- 1907)
Właściciel majątki Ciechomin ( gm Wola Mysłowska). Wnuk Ignacego Wyssogoty Zakrzewskiego.
Kasjer organizacji narodowej województwa podlaskiego, 23 listopada 1862 r. razem z księdzem Brzózką i innymi działaczami w Ciechominie opracowali plany wybuchu powstania styczniowego.
Brał udział w ataku na Łuków. Naczelnik powstania okręgów garwolińskiego i żelechowskego. Razem z księdzem Brzózką organizowali atak na Łuków, a także bazę wypadową w lasach Różańskich (w Jacie). Najprawdopodobniej to w Ciechominie były tajne magazyny powstańców. Gustaw Zakrzewski zorganizował własny oddział powstańczy, który to miał zaopatrywać oddziały powstańcze, miał być oddziałem kwatermistrzowskim, ale nie unikał walk z Rosjanami. Walczył pod Garwolinem (Aleksandrówką, Gończycami, Kobylą Wolą, Garwolinem, Żyrzynem, Lizocinem, Krzywdą, Wróbliną, Fiukówką, Rudą koło Krzywdy oraz Batorzem). Za udział w powstaniu Zakrzewski został awansowany do stopnia majora. Aby ujść z życiem musiał emigrować i przebywał w Krakowie, a następnie przeniósł się do Lwowa gdzie zmarł w 1907 r. Za udział w powstaniu władze carskie rozparcelowały majątek rodziny Zakrzewskich
Bohaterowie powstania styczniowego – Antoni Trzaskowski
Grób Antoniego Trzaskowskiego w lesie Kobylczyk pod Wolą Okrzejską
Antoni Trzaskowski
(?- 1863)
Pochodził z Galicjii, Był oficerem wojsk austriackich, potem buchhalter jednego ze znaczniejszych domów kupieckich w Warszawie.W skutek polecenia objąwszy dowództwo nad formującym się dopiero oddziałem, napadnięty przez przeważające siły nieprzyjacielskie pod Wolą Okrzejską, poległ dnia 21 Lutego, po dzielnej obronie. Pozostawił żonę i kilkoletnie dziecię, które po otrzymaniu aktu zejścia wyjechały z Warszawy do Lwowa. Continue reading
Bohaterowie powstania styczniowego – Marcin Borelowski „Lelewel”
Marcin Borelowski ps „Lelewel”
1829-1863
Urodził się w Półwsiu Zwierzynieckim koło Krakowa. Wcześnie osierocony, był wychowywany przez starsze rodzeństwo. Z zawodu blacharz i studniarz. Był aktywnym działaczem organizacji Czerwonych w Warszawie. Aktywnie uczestniczył w wystąpieniach niepodległościowych w latach 1846, 1848.
Przyjął pseudonim „Lelewel” na cześć wybitnego patrioty Joachima Lelewela, który wywarł na niego duży wpływ.
W czasie powstania styczniowego był dowódcą oddziałów partyzanckich i naczelnikiem województw lubelskiego i podlaskiego. Stoczył około 25 bitew, a przez jego oddział przeszło ponad 1600 powstańców.