Mogiła powstańców styczniowych w Zastawiu
W pamięci większości mieszkańców Zastawia nie przechowały się żadne wspomnienia na temat osób pochowanych w powstańczej mogile w centrum wsi. Prawdopodobnie wynika to z tego, że większość rodzin sprowadziła się do Zastawia już po Powstaniu.
My historię powstańczej mogiły usłyszałyśmy od pana Krzysztofa Osiaka.
„(…)Jest to zbiorowa mogiła osiemnastu powstańców, głównie kawalerzystów. Bitwa odbywała się niedaleko dworu w miejscu zwanym do dziś „Poręby” od tego zdarzenia. (…)
Ojciec mojego dziadka, mój pradziadek Karol Osiak urodzony w 1850 roku, jako trzynastoletni chłopiec z innymi mieszkańcami zwoził z pobojowiska tych poległych i grzebał w tej mogile. Babcia mówiła, że opowiadał,że „Leży ich tam osiemnastu”, co potwierdzają odnalezione źródła. Mówiła również, ze jest ich cztery warstwy, jeden przy drugim, przekładani płaszczami i co jedna warstwa przekręcani nogami do głów, ponieważ poległo dwudziestu. Dwóch z nich tam się nie zmieściło. Zostali pochowani w innym miejscu, które wskazał mi najstarszy wtedy mieszkaniec Aleksander Zając(…)
Obecny wygląd mogiła zawdzięcza rodzinie pana Osiaka. Kilka lat temu, podczas przebudowy drogi i chodnika, kopiec zrównano z ziemią i przesunięto krzyż. Dzięki szybkiej interwencji pana Tadeusza Osiaka, ponownie usypano kopiec, krzyż wrócił na swoje miejsce a rodzina Osiaków zadbała o nadanie temu Miejscu Pamięci Narodowej godnego wyglądu.
Zapis o Powstaniu we Wspomnieniach Bronisława Szewczaka:
„Z rodziny babci i ten dziadek muzyk byli powstańcami podczas powstania styczniowego. Jeden zginął podczas bitwy we wsi Zastawie w lasku pod nazwą Zarośle. Zabitych i ciężko rannych było 25 powstańców, ci ciężko ranni byli poskładani w stodołach u rolników, jak poumierali, byli razem pochowani we wsi Zastawie. Była wśród nich jedna dziewczyna. Było to w miesiącu kwietniu 1863 roku. To było w kronice rodzinnej zapisane”
W księdze zgonów z 1863 roku ksiądz Adam Byszewski zapisał:
„Działo się we wsi Tuchowicz dnia dwudziestego czwartego czerwca tysiąc osiemset sześćdziesiątego trzeciego roku o godzinie dwunastej w południe. Stawili się Andrzej Bednarczyk lat pięćdziesiąt sześć i Adam Gromada lat czterdzieści cztery liczący obaj włościanie i gospodarze w Zastawiu osiadli i oświadczyli iż w dniu wczorajszym po batalii zaszłej na polach i w lesie Zastawskich, między godziną dziesiątą rano a szóstą wieczorem na pobojowisku znaleziono dwudziestu pięciu Polskich zabitych z imion nazwisk i pochodzenia nieznanych i we wsi Zastawie przy gościńcu pod samą wsią pochowani zostali. Po przekonaniu się naocznie rzeczywistości niniejszego zayścia akt ten opisany, stawiającym przeczytany a gdy ci pisać nie umieją przez Nas podpisany został
Ks A. Byszewski”
W Zastawiu pochowani są powstańcy z bitwy znanej w historii i literaturze jako Bitwa pod Różą ( 23.6.1863), a nie bitwy pod Zastawiem, która miała miejsce 2 grudnia.
Invalid Displayed Gallery
Dodaj komentarz