Miejsca kultu i pamięci – kapliczki

Kapliczki domkowe.
Ten typ kapliczek na wsiach Ziemi Łukowskiej występuje bardzo często. Najpopularniejszą ich odmianą są kapliczki murowane z dachem brogowym lub dwuspadowym krytym dachówką, w środku zawierające ołtarz z mensą, rzeźbą lub obrazem – występują zwłaszcza we wsiach dość odległych od kościoła. Kapliczka taka występuje w Zastawiu (Gm. Stanin) Wybudowana w r. 1949 w Rzymach-Rzymkach (Gm. Łuków) murowana kapliczka domkowa z daszkiem dwuspadowym, otoczona ławkami i ogrodzona płotem z furtką i bramą jest w bardzo dobrym stanie. Równie zadbaną kapliczkę murowaną, pokrytą białym tynkiem, można zobaczyć w Starej Prawdzie (Gm. Stoczek Łukowski) – jej szczyt urozmaicają trzy małe wieżyczki – na środkowej umieszczono kamienną kulę . Do obiektów wyjątkowych pod względem kubatury zalicza się kapliczkę z początku XX w. znajdująca się w Starych Kobiałkach (Gm. Stoczek Łukowski) – jest to kapliczka murowana, otynkowana w kolorze szarym, z dachem dwuspadowym. Prowadzą do niej oryginalne drzwi – białe, w połowie przeszklone o stożkowym kształcie .

Oryginalny obiekt z czerwonej cegły z łukowatym portykiem zbudowany został w 1905 r. w Celinach (Gm. Trzebieszów). Jest to kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej – dar dzieci i młodzieży z Celin, wybudowana przez Feliksa Blocha. W 1980 r. obiekt przeszedł renowację

We Wnętrznem (Gm. Stanin) znajduje się „nad stawem, przy rozstajach drewniana kapliczka domkowa z ładnymi okienkami zwieńczonymi spłaszczonym łukiem, malowana na brązowo. W niej drewniana barokowo-ludowa rzeźba” prawdopodobnie XIX-wieczna przedstawiająca św. Jana Nepomucena. Figura była wielokrotnie malowana, jednak prawdopodobnie na skutek nieodpowiedniego odnawiania zamalowano stopy figury świętego na kolor cielisty, w związku z czym św. Nepomucen zdaje się być bosy. Innymi osobliwościami tej figury są: brak czapki i włożenie świętemu włóczni z chorągwią do ręki . Interesująca kapliczka zbudowana techniką zrębową, ze ścianami pomalowanymi na niebiesko, szczytem oszalowanym oraz ozdobnymi wiatrownicami znajduje się w Gręzówce (Gm. Łuków) .

Kapliczka murowana z wnęką zawierającą obraz Chrystusa Gorejące Serce znajduje się w pod drzewem przed domem w Celinach Włościańskich (Gm. Stanin). W Łazach (Gm. Łuków) stoi dość zaniedbana murowana kapliczka z odpadającym tynkiem, we wnętrzu znajduje się figura Jana Nepomucena. Dojście do kapliczki jest zarośnięte chwastami. W Stoczku Łukowskim można spotkać osobliwą kapliczkę o pękatych, chociaż niewielkich kształtach, przykrytą niebieskim gontem, ustawioną na słupie drewnianym. W środku znajduje się niewielka figurka Matki Boskiej, na kapliczce zawieszono dużych rozmiarów drewniany różaniec. Jedyna figura Chrystusa Frasobliwego na jaką udało mi się natrafić stoi w Oszczepalinie (Gm. Wojcieszków) na kamiennej podmurówce, pod daszkiem wspartym na czterech filarach . Naprzeciw kościoła w Jedlance (Gm. Stoczek Łukowski) stoi figura Chrystusa Gorejące Serce. Na oryginalnym cokole – bo w kształcie ostrosłupa ściętego, na wydłużonej podmurówce umieszczono figurę Matki Boskiej w Anielinie (Gm. Krzywda) .

Kapliczki nadrzewne.
Spotykane są dość rzadko. W lesie Krzyńszczak – na granicy województw lubelskiego i mazowieckiego na jednym z drzew zawisła skrzynkowa kapliczka z obrazkiem Matki Boskiej Częstochowskiej, upamiętniająca śmierć powstańców styczniowych z rąk „carskich kozaków” w 1863 r. – napis wyryto na metalowej tabliczce przytwierdzonej poniżej. Dodatkowo namalowany został biały krzyż

Fundacje kapliczek
O dziękczynnej fundacji kaplicy w Szczałbie (obecnie Gm. Wojcieszków) pisał Jan Stanisław Majewski: „nieuleczalnie chory” dziedzic Suchodolski po powrocie z za granicy do swego majątku nieoczekiwanie wyzdrowiał, za co z wdzięczności wystawił kościół-kaplicę ok. r. 1826. „Co roku, we wszystkie piątki maja odbywają się tu uroczyste nabożeństwa odpustowe, przyciągające tłumy wiernych” . Nieco inną wersję pochodzenia kaplicy podaje strona internetowa Gminy Wojcieszków: „Córka Wojciecha Suchodolskiego – Barbara niewidoma od urodzenia odzyskała wzrok w Szczałbie. Za uzdrowienie córki jako votum dziękczynne buduje kaplicę w 1817 r. a w związku z tym, iż cud uzdrowienia dokonał się w piątek, na tę pamiątkę każdego piątku w maju odbywają się odpusty” .
Historia kapliczki Matki Bożej, znajdującej się na skrzyżowaniu przy remizie Ochotniczej Straży Pożarnej w Szaniawach Poniatach sięga 1911 r. Obiekt ufundował Jan Nowicki jako wotum dziękczynne za boże błogosławieństwo w rodzinie. Jan wraz z rodziną często się przeprowadzał. Do Szaniaw przybył w 1910 r. i tu osiedlił się na stałe. Jego rodzina „utrudzona częstymi przeprowadzkami, w znalezieniu stałego miejsca zamieszkania oraz dochodowego przedsięwzięcia widziała boże błogosławieństwo. Za namową żony Jan Nowicki w 1911 r. ufundował opisywaną kapliczkę jako wotum dziękczynne. W 2007 r. kapliczka ta staraniem p. Krystyny Krasuskiej została rozebrana i w jej miejscu wybudowano nową kapliczkę Matki Bożej” .